Odwrotne obciążenie VAT a split payment - przewodnik

Odwrotne obciążenie VAT to termin znany przedsiębiorcom, którzy współpracują z zagranicznymi kontrahentami. Do listopada 2019 mechanizm ten stosowany był w handlu krajowym, dopóki nie został zastąpiony przez split payment. Na czym polegało odwrotne obciążenie i co zmienił split payment?

Odwrotne obciążenie VAT - co to jest

Odwrotne obciążenie VAT oznaczało specyficzną sytuację, w której do rozliczenia podatku zobligowany był nabywca, nie zaś sprzedawca. Zdarzało się to najczęściej w przypadku transakcji handlowych z zagranicznymi kontrahentami (kraj ich pochodzenia jest nieistotny). Mechanizm odwrotnego obciążenia mógł też dotyczyć handlu na terenie Polski, jeżeli przedmiotem takiej transakcji były wyroby ze stali, gumy, tworzyw sztucznych, odpadów szklanych i surowców wtórnych z papieru oraz tektur.

Odwrotne obciążenie faktura zagraniczna

Odwrotne obciążenie miało miejsce jedynie wtedy, gdy kontrahentem był inny przedsiębiorca, towar zaś nie podlegał zwolnieniu VAT. W listopadzie 2019 roku mechanizm ten został zastąpiony przez split payment, o którym piszemy w dalszej części tekstu. Odwrotne obciążenie nadal obowiązuje jednak w przypadku transakcji zagranicznych.

Odwrotne obciążenie a split payment

Split payment, który zastąpił faktury z odwrotnym obciążeniem to mechanizm, w którym płatności są dokonywane na dwa rachunki bankowe należące do podmiotu dostarczającego towar lub usługę. Wartość netto przelewana jest na rachunek dostawcy, natomiast kwota VAT wpływa na odrębny rachunek przeznaczony do regulowania podatku od towarów i usług. Mechanizm podzielonej płatności dotyczy transakcji wyszczególnionych w załączniku nr 15 ustawy o VAT.

Kto płaci VAT przy odwrotnym obciążeniu

Według przepisów zawartych w art. 17 ust 1 pkt 7 ustawy o VAT odwrotne obciążenie dotyczyło osób prawnych, jednostek organizacyjnych, które nie mają osobowości prawnej i osób fizycznych, które nabywają towary wymienione w załączniku nr. 11 do ustawy. Istnieją jednak trzy warunki:

• podatnicy dokonujący dostawy takich towarów nie podlegają zwolnieniu od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 oraz nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT do limitu 200 000 zł;
• nabywcy towarów wrażliwych są czynnymi podatnikami VAT (muszą być zarejestrowani);
• dostawy towarów nie podlegają zwolnieniu, od których nabycia nie przysługiwało odliczenie VAT, przeznaczone na cele działalności zwolnionej z opodatkowania VAT.

Faktura odwrotne obciążenie - niezbędne dane

Na fakturze z odwrotnym obciążeniem powinny znaleźć się następujące dane:

• data wystawienia faktury;
• numer identyfikacyjny, który jednoznacznie identyfikuje fakturę;
• imiona i nazwiska lub nazwy identyfikujące podatnika oraz nabywcę;
• numer do identyfikacji podatnika na potrzeby podatku VAT;
• numer do identyfikacji nabywcy na potrzeby podatku VAT;
• data dostawy towaru lub wykonania usług lub data otrzymania zapłaty uwzględnionej w art. 106b ust. 1 pkt 4 - zakładając, że data jest określona i jest różna od daty wystawienia faktury;
• nazwa i rodzaj towaru lub usługi;
• liczba i miara dostarczonych towarów lub zakres wykonania usługi;
• Cena jednostkowa netto towaru lub usługi;
• kwoty wszystkich obniżek, w tym także rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, jeżeli nie uwzględniono ich w cenie jednostkowej netto;
• łączna kwota do zapłaty;
• sformułowanie "odwrotne obciążenie" - niezbędne do prawidłowego rozliczenia się z urzędem skarbowym.

Faktura odwrotne obciążenie a zwykła faktura

Faktury z odwrotnym obciążeniem, w przeciwieństwie do standardowych faktur nie muszą zawierać następujących informacji:

• kwota podatku od sumy wartości sprzedaży netto z uwzględnionym podziałem na konkretne stawki podatku VAT;
• stawka podatku;
• suma wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą konkretnymi stawkami podatku VAT.